Kunstenaar Bertus Sondaar bij één van de panelen in relatie tot de razzia in Putten die te zien zijn in de voormalige Synagoge.
Kunstenaar Bertus Sondaar bij één van de panelen in relatie tot de razzia in Putten die te zien zijn in de voormalige Synagoge. Foto: Marco Jansen

Panelen van kunstenaar Bertus Sondaar geven leed een gezicht

5 oktober 2022 om 17:07 Kunst

PUTTEN De razzia die op 1 en 2 oktober 1944 in Putten heeft plaatsgevonden werd afgelopen weekend herdacht. Met twee panelen van concentratiekampen geeft de Harderwijkse kunstenaar Bertus Sondaar hier zijn interpretatie aan.

„Ik was vier jaar geleden bij een herdenking voor de mensen van de razzia in Putten toen iemand vroeg of ik daar iets van kon maken. Dat heb ik vrijblijvend gedaan. Het was voor mij een verwerking van de verhalen over de oorlog die ik toen ik jong was had gehoord van mijn familieleden die de oorlog hebben meegemaakt. Middels mijn kunst geef ik de vermoorde mensen een gezicht, een stem en een bestaansrecht dat ze niet hebben gekregen. Ik heb twee grote panelen gemaakt als een afspiegeling van wat er is gebeurd. Het ene werk verbeeldt Auschwitz en het andere concentratiekamp Neuengamme. Het laat weggevoerde mensen zien en de vernietiging door arbeid. Ik wil de doden betekenis geven door mijn kunst, die ik een artistieke lading meegeef. Kunst kan confronterend en hard zijn, maar is wel eerlijk. Het is een afspiegeling van wat is gebeurd. Mijn wapen is mijn penseel: ik wil het menselijk lijden verbeelden en daarbij zeggen dat het nooit meer mag gebeuren.”

(Artikel gaat onder afbeelding verder)


Het paneel dat concentratiekamp Auschwitz uitbeeldt. - Foto: Marco Jansen

Sondaar heeft de panelen in bruikleen gegeven aan Anton Daniëls van de Stichting Joods Erfgoed. De werken maken deel uit van de expositie op de eerste etage. ,,Wij hebben een poging gedaan om contact te leggen met Stichting Oktober 1944 en de gemeente Putten en dit aangeboden, maar helaas hebben we geen reactie ontvangen. Daarom hebben wij dit aangeboden aan de voormalige Synagoge in Harderwijk. Ik breek een lans voor de Joodse gemeenschap, want het Joodse vraagstuk is nog steeds actueel. Voorbeelden zijn de vluchtelingen uit Palestina die ruiten inslaan van een Joods restaurant in Amsterdam en Iran dat Israël bedreigt. Mijn panelen zijn daar een waarschuwing voor.”

ATELIER Sondaar (71) is restaurateur, kunstenaar en illustrator. Hij tekent en schildert al vanaf zijn zevende. In zijn atelier in Harderwijk is eigen werk van dieren, landschappen, stillevens en portretten te zien. Ook maakt hij technische en anatomische tekeningen en ontwerpt platenhoezen; van voorlopers en proefnemingen tot grote gekleurde werken. „Wat in mijn hoofd opkomt ga ik maken. Dit zijn vingeroefeningen die ik uit mijn hoofd doe. Ik kijk waar het licht vandaan komt en geef het schaduw en diepte mee. De geportretteerde moet er uit springen.”

(Artikel gaat onder afbeelding verder)


Een deel van de collectie in het atelier. - Foto: Marco Jansen

Sondaar is twee weken tot twee maanden met een werk bezig. „Een schilderij is net een huis dat je laag voor laag opbouwt. Het is een geheel van verf, contékrijt en vernis, en dat 14-15 lagen over elkaar heen, om het kunstwerk zo mooi mogelijk te krijgen. De schaduwen vloeien naadloos in elkaar over, door het zachte penseel krijg je het mooie effect. Een zichzelf respecterende kunstenaar blijft zich vervolmaken. Het product moet perfect zijn om de klant tevreden te stellen.”

KUNSTKELDER Een aantal van deze vrije werken hebben twee keer als expositie in de Kunstkelder in Putten gehangen, als laatst vorig jaar. „Aan de hand daarvan krijg ik verzoeken en opdrachten, ook weleens van bekende Nederlanders, waar ik niet over mag praten. Ik heb ook veel internationale klanten.” Sondaar ziet de wereld als een ‘schoendoos vol ellende, achterlijkheid en onverdraagzaamheid’ waar etnische minderheden last van hebben. ,,Als ik kan bijdragen aan wereldvrede door verdraagzaamheid onder elkaar, ben ik al tevreden.”

Marco Jansen

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie