Hoewel de droogte veel boeren deze zomer de nodige problemen opleverde, blijft het mooi om te zien hoe het goudgele koren van het land wordt gehaald.
Hoewel de droogte veel boeren deze zomer de nodige problemen opleverde, blijft het mooi om te zien hoe het goudgele koren van het land wordt gehaald. Jan van ’t Zelfde; foto uit het boek ‘Boeren Blijven’

Dankdag en droogte: een terugblik op het afgelopen jaar

7 november 2018 om 07:18 lokaal

PUTTEN Woensdag 7 november 2018: Dankdag voor gewas en arbeid. Veel mensen in Putten gaan naar de kerk om God te danken. ,,Ik zal met vreugd in 't huis des HEEREN gaan, om daar met lof Uw grote naam te danken.'' Ook een dag om even achterom te kijken. Tijs van den Brink neemt ons mee door het jaar. Op deze zomer zal met gemengde gevoelens teruggekeken worden. Vooral door de boeren maar zeker niet door hen alleen. Want op velerlei gebied was het een aparte zomer. Heel apart zelfs. Wat het weer betreft, dag in dag uit, maand in maand uit, hoorde je het refrein: ,,Het is weer mooi weer.'' Of heel plechtig: ,,Het is wederom schoon weder.''

Tijs van den Brink

Begin van het jaar begon het heftig. In januari een paar fikse stormen. Eind februari/begin maart was het ontzettend koud. Maar in april begon het al met warme dagen. En daarna werd het ene record na het andere verbroken. Dag-, nacht-, week-, maand-, zomerrecords en nog meer. Teveel om op te noemen.

We kregen ook nog een paar hittegolven. De warmste dagen waren 26 en 27 juli. Bij plekken in ons land kwam het zelfs boven de 38 graden. Troost: het record van Warnsveld op 23 augustus 1944 met 38,6 graden bleef overeind. Vroeger was het blijkbaar ook wel eens warm.

En dan die droogte vanaf juni, waar maar geen eind aan schijnt te komen. Niet alleen in Nederland maar ook daarbuiten. We horen over CO2, broeikasgas, klimaatverandering en dergelijke. Om rekening mee te houden!

MENS EN DIER In Nederland sterven jaarlijks gemiddeld zo'n 2700 mensen aan de gevolgen van de griep. Afgelopen winter waren het er wel ongeveer 9500. Het was wel mei voor het helemaal voorbij was. In Nederland wordt het zogenaamde drievoudig vaccin gebruikt: tegen drie griepsoorten. Achteraf bekeken had de samenstelling van het griepvaccin afgelopen winter anders moeten zijn. Men wil toe naar een viervoudig vaccin, met meer kans op preventie. Op hoop van méér zegen.

In de omgeving van Barneveld kwam de besmettelijke kinkhoest relatief veel voor. En in Congo vond een nieuwe uitbraak plaats van het moeilijk te bestrijden ebola. Ook in de dierenwereld gebeurde er van alles. Als gevolg van branden en vogelgriep sneuvelden, in sommige gevallen preventief, duizenden kippen, vleeseenden en varkens.

GEWAS EN ARBEID Voor zeven miljard wereldburgers moet er dagelijks veel voedsel zijn. Volgens deskundigen kan Moeder Aarde er makkelijk tien miljard aan. Intussen lijdt wel tien procent honger… ,,De grootste hongersnood van deze eeuw dreigt in Jemen", schreef een dagblad. Vier gewassen hebben de wereld veroverd: rijst, mais, tarwe en aardappelen. Mais is het meest verbouwde gewas ter wereld, omdat koeien, varkens en kippen daarvan driftig mee-eten en -pikken. In ons land moet er dagelijks voor 17 miljoen inwoners ook veel voedsel zijn. En in Putten met 24.000 inwoners ook heel wat. En er groeide minder, vooral aardappelen en uien. Wat wel groeide kon prachtig geoogst worden, denk aan de graanoogst.

De boeren zitten vaak in de hoek waar de klappen vallen. Hogere voerkosten als gevolg van de droogte. Voor koeienboeren een matige melkprijs en invoering van fosfaatrechten. Veel varkenshouders zullen binnen afzienbare tijd (moeten) stoppen met hun bedrijf. In de kippenwereld was het ongelijk verdeeld. De een had grote schade als gevolg van de fipronil-affaire. De ander kon zijn eieren leveren voor extra hoge prijzen. De bontprijzen van de nertsen schijnen flink gekelderd te zijn. En om niet helemaal in mineur te eindigen: de prijzen van de vleeskalveren bleven stabiel goed.

Gesproken wordt van een bijna oververhitte economie. De werkloosheid is teruggedrongen, met als gevolg veel vacatures. Intussen gaat in Putten de Emté aan de Voorthuizerstraat wel sluiten. Dat komt hard aan bij de 177 medewerkers en 60 uitzendkrachten.

De huizenprijzen stegen tot hoogtes als nimmer tevoren. Meer en snel bouwen is geboden, ook in Putten. Maar waar doe je dat zo gauw? ,,In de lucht is veel ruimte'', zeggen voorstanders van hoogbouw. Even achtenswaardige figuren kiezen daar echter niet voor. Hoe het zij, Rimpeler is nog niet volgebouwd. Even leek het erop dat dassen de woningbouw zouden verstoren. Maar nu het maar om één das gaat, die slechts af en toe langskomt in z'n bijburcht, z'n buitenverblijfplaats, lijkt dat probleem voorbij.

KERKEN Voor het eerst sinds 2017 is meer dan de helft van de Nederlanders niet meer religieus betrokken, niet meer gelovig. 'Adieu God?' is een populair tv-programma. In 1996 beschreef Geert Mak al 'Hoe God verdween uit Jorwerd'. Ook aan Putten gaat de secularisatie niet voorbij.

Op 15 januari overleed op de leeftijd van 56 jaar de hervormde dr. P.F. Bouter van Bergambacht. Van 1999-2004 stond hij in Putten. In zijn Puttense tijd, op 14 juni 2001, promoveerde hij op het onderzoek naar 'Athanasius van Alexandrië en zijn uitleg van de Psalmen'.

Zondag 21 januari kreeg hervormd Putten er een nieuwe predikant bij: W.C. Polinder, gekomen van Kamperveen. De plaatselijke predikant ds. H. Markus bevestigde hem 's morgens. En 's middags deed hij in de Oude Kerk zijn intrede. Na de Reformatie is hij in hervormd Putten de 66e predikant. In wijkgemeente 3 is hij de opvolger van ds. G.C. Klok, die op 27 november 2016 afscheid preekte.

Aan beroepen ontbrak het de Puttense hervormde predikanten, al of niet hersteld, niet. Drie hervormde predikanten hadden zelfs tegelijk wel een of meer beroepen. De meesten bedankten maar 20 oktober nam de hervormde ds. H. Markus, die alweer acht jaar in Putten staat, het beroep aan naar Leerdam, de glasstad van Nederland. Leerdam heeft al eerder predikanten uit Putten weggehaald: in 1997 ds. H. Talsma en in 2004 dr. P.F. Bouter.

De Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt heeft nog geen beroep uitgebracht in de vacature ds. H. Hoksbergen, die per 1 oktober vorig jaar met vervroegd emeritaat ging.

Verder alles redelijk rustig op het kerkelijk front.

GEMEENTE 21 maart hadden we de gemeenteraadsverkiezingen. Wat de samenstelling van de raad betreft veranderde er weinig. De VVD deed niet mee, dus die ene zetel moest ergens blijven. Gemeentebelangen wist die te annexeren. De uitslag werd als volgt: Wij Putten 3.362 stemmen (5 zetels), ChristenUnie 2.502 (4), CDA 2.485 (4), Gemeentebelangen 2.083 (3) en SGP 1.888 (3). Wethouders werden/bleven: Roelof Koekkoek (Wij Putten), Gerbert Priem (CU) en Nico Gerritsen (SGP).

Het gemeentehuis staat er armetierig bij. Eind januari 2017 stelde de raad een krediet ter beschikking van 6 miljoen euro voor de renovatie, plus daarboven nog eens 734.000 euro voor tijdelijke huisvesting. In juli van dit jaar stelde de raad alvast een extra krediet van 2,3 miljoen euro ter beschikking. Als het een beetje tegenzit, komen we straks, alles bij elkaar, nog boven de 10 miljoen euro. De reserves zullen wel slinken maar dan krijg je ook wat. Hopen we.

Wie aan de weg timmert heeft veel bekijks. Hoeveel temeer als je de wegen zelf aanlegt, renoveert, afsluit of 'vertestewiert'. Iedereen heeft er wel een mening over. Over het uiteindelijke resultaat kun je van mening verschillen. Vooral dat afsluiten van wegen zet vaak kwaad bloed. Het is dan ook niet slim om bijvoorbeeld de Stenenkamerseweg op hetzelfde moment af te sluiten als de Zuiderzeestraatweg ook is afgesloten in verband met reconstructie. Als het aan wethouder Koekkoek ligt komt er richting Garderen een grote parkrotonde, met een parkje in het midden. Daarover wordt al een paar jaar gebakkeleid, met als gevolg dat de problemen in stand gehouden worden. Volgens tegenstanders is het ook een probleem dat hiervoor dan tweehonderd bomen moeten sneuvelen. Maar die worden ruim gecompenseerd. Bovendien staan ze vlak tegen het Putterbos aan, met z'n miljarden bomen. Dat zal dan ook het grootste probleem niet zijn. En wat de Voorthuizerstraat betreft begint het erop te lijken dat in 2021 de maximumsnelheid teruggebracht wordt tot 60 kilometer per uur.

SAMENLEVING Het gaat niet goed met Putten. Was het inwoneraantal in 2016 al gedaald, in 2017 weer: van 24.428 naar 24.302. Dat geeft een matte indruk aan een gemeente. Het mooist is het als er elk jaar een paar honderd bijkomen. Goed voor kerken, scholen, winkels en bedrijvigheid.

20 januari werd Stroud officieel heropend door de burgemeesters Henk Lambooij van Putten en Kevin Cranston uit het Engelse plaatsje Stroud. Eind mei was de klus helemaal klaar. Stroud werd van buiten, maar vooral ook van binnen stevig onderhanden genomen. Kan en mag ook wel voor 1.950.000 euro. Het gebouw dat op 16 oktober 1948 voor het eerst werd geopend kan er voorlopig weer tegen.

Nu iets anders. 9 juni openden Mario en Rijanne Bos- Ruitenbeek 'Ietz Anders', aan de Nijkerkerstraat, net voorbij Bijstein. Rijanne is een dochter van de bekende Rikkert Ruitenbeek. Dat had pa Rikkert nog eens moeten meemaken. Een oord van dagbesteding voor mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking voor jongeren van 18 tot 45 jaar. Een loffelijk initiatief.

Op 24 augustus promoveerden aan de Radboud Universiteit Nijmegen onze plaatsgenoten zus en broer Marijntje en Koen Gerling. Een uniek gebeuren. Beiden nu doctor, de hoogste academische graad. Een publieke felicitatie waard. Beide proefschriften gaan over de rol van de Bijbel in de letterkunde van de Nederlandse taal. Zij deed haar onderzoek als neerlandicus, hij als theoloog.

In Ladelund werd door Puttenaren en Ladelunders een ontmoetingstuin aangelegd. ,,De rode draad is: vergeving en verzoening'', lazen we. ,,Dankbaar voor zeventig jaar vergeving en verzoening", was het motto al eerder. ,,Met elkaar verzoenen over de graven heen", schreef een dagblad over Putten-Ladelund. Wat is er beter dan vergeven en verzoenen? Maar er is ook een andere kant. Abel Herzberg (1893-1989), zelf een Jood, schreef ooit: ,,Er zijn in de Tweede Wereldoorlog geen zes miljoen Joden uitgeroeid, maar er is een Jood vermoord, en dat zes miljoen keer." In een variant daarop kun je zeggen: In Ladelund zijn geen 110 Puttenaren omgekomen, maar er is een Puttenaar omgekomen, en dat 110 keer. Vergeven en verzoenen is een persoonlijke zaak.

Op de Ossenmarkt, op 10 oktober, was het, mede dankzij het mooie weer, ongekend druk. En zowaar er stonden weer koeien op de markt, echte koeien, roodbonte. De Putter Ossenmarkt, een stukje folklore wat in ere gehouden wordt. Ik las dat in 1787 de Putter Ossenmarkt al genoemd werd in de Deventer Almanak. Dus het gaat om een eeuwenoude traditie.

OVERLEDEN Onder dit kopje enkele namen en gebeurtenissen rond overlijden.

2 januari overleed op de leeftijd van 93 jaar de bekende Putter Aart Vierwind. Als postbode kende hij wel ongeveer alle ouderen van Putten, en omgekeerd. En tal van jaren was hij ouderling. Hij trok veel op met zijn vriend Hendrik Termaat. Vaak zag je ze samen. De Emmaüsgangers werden ze wel genoemd.

28 januari kwam meester Bart Slotman (24) van de Basisschool met de Bijbel 'de Akker' bij een tragisch verkeersongeval om het leven. Zijn vrouw Marjanne, ook onderwijzeres aan een christelijke school in Putten, werd gewond. Wat een verdriet in families, scholen en gemeente.

30 januari overleed ds. H.P. Richter (90) uit Ladelund. Harald Richter was van 1958-1992 predikant in Ladelund en zette zich in voor verzoening met de nabestaanden van de razziaslachtoffers. In navolging van ds. Johannes Meyer (1896-1965) die ervoor gezorgd heeft dat de omgekomen mannen uit Putten, in Ladelund een waardige begrafenis kregen.

12 april overleed op de leeftijd van bijna 90 jaar Th.J.Chr. Oudemans, huisarts in ruste. Een bekende Puttenaar, die vele jaren huisarts was in Voorthuizen. In de rouwadvertentie stond: ,,Als je je over niets verwondert, maak je ook nooit een wonder mee." Om over na te denken.

Op 20 september vond het overwegdrama in Oss plaats. Bij het ongeluk met de Stint viel de naam van Putten ook nog. De Stint moet zeven jaar geleden geboren zijn op een industrieterrein in Zeewolde. Het omstreden voertuig wordt in een fabriekshal op een bedrijventerrein in Putten gemonteerd. De fabrikant heeft inmiddels faillissement aangevraagd. Vier kinderen van respectievelijk 4, 4, 6 en 8 jaar, drie meisjes en een jongetje, kwamen om het leven. Heel Holland rouwde mee.

En zaterdag 27 oktober kwam in Tel Aviv Bert Besselsen (55) om het leven. Wat een tragedie, ook voor de andere deelnemers aan de studiereis naar Israël in samenwerking met de Andreaskerk. Ook ds. W. Gugler was er nauw bij betrokken.

,,Duizend zorgen, duizend doden, kwellen mijn angstvallig hart", wordt in de kerken nogal eens gezongen. Dichter J.C. Bloem (1887-1966) zei het zo: ,,Denkend aan de dood kan ik niet slapen / En niet slapend denk ik aan de dood."

VADERLIJKE HAND In 1959 was het ook een droge zomer. Niet zo erg als in 1976 en lang niet zo erg als dit jaar, maar toch. Met dankstond in 1959 ging in een plaatselijke kerk de preek over Haggaï 1: ,,Want Ik heb een droogte geroepen over het land, en over de bergen, en over het koren (...)". Let op 'Ik' met een hoofdletter. De gelovige komt het toe uit Zijn vaderlijke hand (zondag 10). Dat dan weer wel!

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie