Een deel van de groep Ladelunders en Puttenaren die de afgelopen maanden aan de Tuin van Ontmoeting hebben gewerkt.
Een deel van de groep Ladelunders en Puttenaren die de afgelopen maanden aan de Tuin van Ontmoeting hebben gewerkt. Maranke Pater

Tuin van Ontmoeting klaar voor de toekomst

20 april 2019 om 08:14 lokaal

PUTTEN Dit weekend rondde de stichting Samen Verder Putten de werkzaam-heden voor de Tuin van Ontmoeting af, die voor de massagraven is gerealiseerd.

Maranke Pater

Ladelund was in de Tweede Wereldoorlog een streek van armoede, verstoten van de wereld. Toen er in oktober 1944 een concentratiekamp werd gevormd, kwam hier in november een groot deel van de weggevoerde Puttenaren aan. In de negen massagraven op het kerkhof van Ladelund liggen 111 Puttenaren begraven. Sinds de oprichting van het Herdenkingscentrum in Ladelund hoort het kampverleden bij Ladelund volgens Katja Happe, directeur van het Herinneringscentrum dat direct aan de Tuin van Ontmoeting grenst. Happe: ,,De inwoners van het dorp hebben het geaccepteerd dat hier een plek van herdenken en herinneringen kwam. Voor de inwoners van Ladelund was het moeilijk dat er een concentratiekamp bij hun dorp werd opgericht. Het kamp en de geschiedenis is nooit uit het geheugen van de inwoners verdwenen. Sommige dorpen en steden wilden niets meer met het naziverleden te maken hebben." Elke Volkstrauertag, de nationale Duitse Dodenherdenking, kwamen er echter opnieuw mensen vanuit Nederland naar Ladelund.

Katja Happe is blij dat er een groep van veertig Puttenaren en Ladelunders samen aan de tuin werken. Van schoffelen tot het egaliseren van paden: er is nog genoeg te doen in de tuin. Erik van de Poll, bestuurslid: ,,Een aantal van ons snoeit de heideplantjes op de massagraven zodat ze straks weer mooi uitbloeien. Na ons laatste bezoek zijn we erachter gekomen dat tussen de tuin en de massagraven de afwatering niet optimaal is, waardoor er water blijft staan. We hebben een flinke klus aan het aanleggen van een afwateringsysteem.” Ook is er tijd om stil te staan bij het verleden. De groep loopt op de dag van aankomst al samen naar de plek waar KZ-Außenlager Ladelund stond en nu een grote steen ter herinnering aan het kamp staat. Ook Ruben Kleijer, de zestienjarige zoon van oud-wethouder Ard Kleijer is onder de indruk. Hij ging van jongs af aan al mee naar Ladelund. ,,De laatste keer dat ik hier was, was ik twaalf. Mijn vader vertelt mij al verhalen over Ladelund sinds ik heel jong was. Ik vind het mooi dat hij zo betrokken is bij Ladelund. In Putten weet iedereen over de geschiedenis van het kamp. Op school moest ik een stage doen in het buitenland en in overleg is dat deze reis naar Ladelund geworden. Het is bijna 75 jaar geleden dat de razzia plaatsvond en die geschiedenis is hier nog steeds te voelen. Ik vind het heel mooi dat ik hier samen met mijn vader kan helpen in de Tuin van Ontmoeting.”

TOENADERING Alle Puttenaren worden deze dagen opgevangen in gastgezinnen. Helga Nissen heeft deze dagen meerdere gasten opgenomen. Nissen: ,,Mijn ouders waren in de Tweede Wereldoorlog erg begaan met de gevangenen. Voor ons huis werd een 'pantzerstellung' gebouwd door hen. Toen mijn vader hen een keer brood wilde toestoppen, werd dat direct afgestraft door de soldaten. Vervolgens heeft hij het brood tussen de kippen gegooid zodat de gevangenen het nog konden oprapen. Ze hebben de Puttenaren altijd als zeer vriendelijke mensen ervaren. Mijn moeder hebben ze nog geholpen om met de kinderwagen over de pantzerstellung te komen.” Toen de oorlog voorbij was, stond haar familie er dan ook voor open om toenadering te zoeken tot de nabestaanden van de weggevoerden. ,,Wij gaan ieder jaar naar de herdenking in Putten. Het is mooi dat er nu hechte vriendschapsbanden zijn ontstaan. We geven hiermee een signaal af aan de wereld dat het ook anders kan gaan.”

Sieghart Baumgart, voorzitter van de Kerkenraad in Ladelund is erg betrokken bij de groep. ,,We zien hier dat verzoening mogelijk is. Vergeten kunnen we de geschiedenis van deze plek niet, maar we gaan samen verder en in een goede richting. De eerste tien à twintig jaar was dit een plek van gedenken. De laatste jaren zijn we aan het bouwen aan een gezamenlijke toekomst waarin we ons samen bekommeren over het in stand houden van deze tuin en de verzorging van de graven." Theo Hoogenwerf woont zelf dertig jaar in Putten ,,Kennissen van mij hebben hier familieleden liggen. Ze kunnen nog vol schieten als we over de razzia praten. Ik ben bloemist geweest en maakte kransen voor de herdenking van de razzia. Er liggen hier zoveel Puttenaren begraven. Wat is dan mooier dan dat we een rol kunnen hebben in het verzorgen van hun laatste rustplaats?"

Op de zaterdag werd er een bezoek gebracht aan een museum in Denemarken door de groep, om vervolgens het oude perron in Achtrup te bezoeken dat ondanks werd herontdekt door de stichting Samen Verder Putten. Een deel van de Ladelunders en Duitsers ging rennend of met de fiets naar de plek toe waar ooit de weggevoerde mannen aankwamen. Michel Kooij, voorzitter van de stichting: ,,We willen hier een bezinnings- of ontmoetingsruimte van maken, wat ook in verbinding staat met het Herinneringscentrum in Ladelund.”

Vergeving en verzoening stond het hele weekend centraal en de groep sloot de dagen van hard werken in de Tuin van Ontmoeting af met een kerkdienst in de kerk van Ladelund. Hierna werd nog een krans gelegd bij de massagraven. Op 5 mei zal om 23.10 uur op NPO 2 een documentaire te zien zijn over het werk van de stichting Samen Verder Putten en de Tuin van Ontmoeting. Op www.deputtenaer.nl staan meer foto's en video's.

Het opknappen van het perron wordt het nieuwe project van de stichting Samen Verder Putten.
De tuin werd toekomstbestendig gemaakt.
Op het einde van de reis legden Puttenaren en Ladelunders nog een krans neer bij de graven.
Er werd had gewerkt in de Tuin van Ontmoeting.
Heideplantjes werden bijgesnoeid op de graven.
Maranke Pater
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie