De stengun die vermoedelijk bij de aanslag is gebruikt.
De stengun die vermoedelijk bij de aanslag is gebruikt. Maranke Pater

Expositie over Puttense Razzia in de Tien Malen

6 september 2019 om 07:30 Historie 75 jaar Herdenken Putten

PUTTEN Voor het eerst sinds lange tijd is er in Museum de Tien Malen een expositie over de Razzia van Putten. Dit in het kader van de 75-jarige herdenking van de Tweede Wereldoorlog.

Maranke Pater

Eerder al bracht de Tien Malen een expositie over (over)leven in de Tweede Wereldoorlog. Henk van der Zwaag, samensteller van de expositie en lid van het PHG: ,,De Razzia van Oktober 1944 past bij het verhaal dat we hebben gebracht over overleven in de Tweede Wereldoorlog. We zullen in april 2020 een expositie houden over 75 jaar vrijheid en wat de vrijheid Putten heeft gebracht. Elders in het land wordt veel aandacht geschonken aan de bevrijding, maar voor de Puttenaren was de vrijheid erg wrang. Rond Hemelvaart kwamen de eerste afkondigingen van overlijden van de Puttense mannen.”

STENGUN Jan van den Hoorn, voorzitter van de stichting Oktober ‘44 en samensteller van de expositie: ,,Heel veel huizen waren in puin geschoten dus de bevolking had het zwaar.” Eén van de meest bijzondere voorwerpen uit de expositie is de stengun die vermoedelijk is gebruikt bij de aanslag door de Puttense verzetsgroep op Duitse officieren in de nacht van 30 september op 1 oktober. Van den Hoorn: ,,We willen bezoekers in de expositie laten zien wie er betrokken waren bij de aanslag en wie de leden waren van de verzetsgroep. Vervolgens geven we door middel van enkele ansichtkaarten een beeld van het dorp in die tijd. Langzaamaan werken we naar 1 oktober toe, de grote dag waarop er in het dorp en het buitengebied een grote razzia werd gehouden als vergeldingsactie.” Met behulp van voorwerpen en foto’s wordt getoond welke weg de 661 weggevoerden hebben ondergaan. Van den Hoorn: ,,Uniek is de herdenkingspreek uit 1945 van dominee de Jager. Deze preek is in druk uitgekomen, maar wij hebben de geschreven versie weten te bemachtigen. Dominee de Jager verleende destijds geestelijke hulp aan het dorp omdat dominee de Ruig nog niet in staat was om te preken. Ook hij was weggevoerd geweest door de Duitsers.”

LADELUND Een ander voorwerp is een kampplaatje uit kamp Ladelund, waar de meeste overleden Puttenaren begraven liggen. Van den Hoorn: ,,In de Gedachtenisruimte hangt een plaatje. Voor de expositie krijgen we er één van iemand uit een privéarchief.” Reijer van den Berg, zoon van één van de mannen die terugkeerden na de oorlog heeft een aantal opnames samengevoegd en heeft hier een presentatie van gemaakt. Van den Berg: ,,In de jaren ‘60 en ‘70 zijn er verschillende mensen geïnterviewd. Deze opnamen zijn gemaakt door verschillende televisieomroepen. Hier zitten mensen bij die weggevoerd zijn geweest, maar ook familieleden. Het zijn diverse verhalen van mensen die de Razzia van dichtbij hebben meegemaakt. Door deze films komt het verhaal ook dichterbij voor bezoekers van de expositie.”

Zelfs overleden mensen werden van hun kleding beroofd

HOLOCAUSTARCHIEF Een andere blikvanger is een originele kampjas. Van den Berg: ,,Al hebben de gevangenen in die tijd niet allemaal hun kampjas aangehouden. Over het algemeen trokken ze alles aan kleding aan wat ze konden vinden. Zelfs overleden mensen werden van hun kleding beroofd, omdat het in de tijd dat ze aankwamen in de kampen bitterkoud was.” In een grote vitrine staat het verhaal van de familie Bakker centraal, de schoonfamilie van Van den Berg. Van den Berg: ,,Ik ben lid van de stichting Oktober ‘44 en we zijn naar het Holocaustarchief in Bad Arolsen toe gegaan waar we veel gegevens over de slachtoffers van de Razzia vonden. Van enveloppen met bezittingen als een persoonsbewijs tot een portefeuille met foto’s erin. Voor mijn vrouw Eefje begon de Razzia te leven toen ze een poëziealbum van haar nichtje bekeek waar versjes in stonden van de tien mannen die uit de familie Bakker zijn weggevoerd. Nog geen half jaar voor ze weggevoerd werden hadden ze een mooi verhaaltje opgeschreven voor haar nichtje.”

De expositie ‘Razzia 75 jaar geleden’ is vanaf volgende week woensdag te zien in Museum de Tien Malen aan de Garderenseweg 97. Voor meer informatie: www.detienmalen.nl.

Een portefeuille van één van de weggevoerden uit de familie Bakker.
Poëziealbum van het nichtje van Eefje van den Berg.
Een kopie van het dodenboek dat pastoor Meijer bijhield ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Dankzij dit document weten veel nabestaanden waar hun overleden dierbare begraven ligt.
De samenstellers van de expositie over de razzia in museum de Tien Malen.
Kaartje van een weggevoerde. De mannen dachten dat ze als ze in de kampen de kaarten wel op de post konden doen,maar op weg naar Duitsland kozen velen ervoor om briefjes uit de trein te gooien.
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie