Eefje van den Berg-van den Bor.
Eefje van den Berg-van den Bor. Maranke Pater

75 jaar herdenken: 'Als geen moeder troosten kan'

12 september 2019 om 07:12 Historie 75 jaar Herdenken Putten

PUTTEN Eefje van den Berg-van den Bor is al jaren betrokken als vrijwilliger bij Stichting Oktober ‘44. Uit de familie Bakker, haar familie van moederskant werden er tijdens de razzia tien mannen weggevoerd, een verlies dat de familie nog nooit helemaal te boven is gekomen. Ze deed onderzoek naar haar familiegeschiedenis en schreef daar een boek over: ‘Als geen moeder troosten kan’. Op 30 september zal ze het boek presenteren in de Aker.

Maranke Pater

Van den Berg-van den Bor ziet dit boek als een familieportret van de overledenen. ,,Het waren tien mannen die er niet meer zijn en daardoor is er een gat geslagen in de familie. Met dit boek heb ik geprobeerd om de familie dichter naar de lezer toe te brengen zodat we hun levensgeschiedenis weten en nooit meer zullen vergeten.” Ze kreeg hulp van Elly Hazeleger die als secretaris betrokken is bij Stichting Oktober ‘44. ,,Voor mij begon de zoektocht toen ik een poëziealbum van mijn nichtje las, waar alle tien de mannen een versje in hadden geschreven, maanden voordat ze opgepakt zouden worden. Mijn moeder is jong overleden en mijn oma overleed niet lang daarna in 1983. Ik heb hen nooit kunnen vragen hoe de mannen waren, want praten deden ze niet over de oorlog. Mijn overgrootmoeder ging wel eens kletsen met andere weduwvrouwen maar bij ons thuis werd de razzia niet besproken.”

Van den Berg-van den Bor wilde graag weten hoe de mannen waren en vroeg familieleden, maar ook buurtbewoners om hulp. ,,De familie Bakker woonde in het buurtschap Hoef in Putten. Mijn overgrootouders woonden in een boerderij en er waren drie jongens die nog thuis woonden die niet getrouwd waren evenals een paar zussen. Het was een hechte familie. Toen de oproep kwam om zich te melden tijdens de razzia besloten ze naar de kerk te gaan, want zij hadden immers niks gedaan. Eén broer van één van de schoonzonen is nog met de motor gaan kijken om te zien wat er aan de hand was, maar hij liep in een fuik van de Duitsers. Sommige van de mannen hebben nog geprobeerd om weg te komen, maar er stonden veel soldaten met een mitrailleur.”

Vijf van de mannen waren getrouwd en vijf gezinnen bleven achter zonder kostwinner. ,,Mijn overgrootouders verloren zes zonen, twee schoonzonen en twee kleinzonen, waaronder mijn opa. Ze moeten een onbeschrijflijk groot verdriet hebben gehad toen ze erachter kwamen dat geen van hen terug zou komen. In het half jaar voor de razzia verloren ze een dochter en een half jaar daarna overleed een tweede dochter. De enige dochter die overgebleven was, beviel in december 1944. Zij wist op dat moment nog niet dat haar man overleden was.” De titel ‘Als geen moeder troosten kan’ is een dichtregel uit één van de versjes. ,,Het is allesomvattend: mijn oergrootmoeder kon haar kinderen niet troosten omdat ze allemaal weggevoerd waren of overleden waren. Haar schoondochters konden ook hun kinderen niet troosten.” Alleen de jongste van het gezin, Rijk Bakker, overleefde de kampen. In mei 1945 werd hij door de Russen bevrijd. ,,Het is schrijnend: er ontstond een run op de keuken en toen heeft hij zich letterlijk dood gegeten.”

Niet alleen de route die de mannen uit haar familie hebben gevolgd staat centraal, maar ook hun levens zoals deze waren voordat ze werden weggevoerd. Op 30 september vindt de presentatie plaats om 20.00 uur in de Aker. Het boek is die avond verkrijgbaar. Ook ligt het boek in de Puttense boekhandels.

Proefbestand van de toekomstige omslag.
Maranke Pater
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie