Column: Crisis

Nu Nederland zich in een crisissituatie bevindt door een zeer besmettelijke virusziekte, is ook het dagelijks bestaan van een dierenarts veranderd. De consulten die ik doe zijn beperkt tot het hoogstnoodzakelijke. Niet omdat dieren het coronavirus kunnen overbrengen op hun dierenarts. Maar vooral omdat dierenartsen ook sociale onthouding moeten nastreven.

Overigens kennen wij het coronavirus al langer, omdat andere varianten dan degene die de wereld nu teistert, diarree bij biggetjes of luchtwegproblemen bij kalveren kunnen veroorzaken. Tot nu toe zijn er overigens geen harde bewijzen dat de covid-19-variant door dieren op mensen wordt overgebracht.

Deze tijd doet mij denken aan de verschrikkelijke dierziekten die we in het begin van deze eeuw hadden. Toen mond- en klauwzeer en aviaire influenza (vogelgriep) ons land in gijzeling hielden. Mijn werk werd toen, veel meer dan nu het geval is, geheel op zijn kop gezet. Soms word ik er 's nachts nog wel eens wakker van. Vooral vanwege de gesprekken met huilende boeren die een onuitwisbare indruk op mij maakten.

Net als alle verpleegkundigen en artsen nu, moest ik me in die tijd bij elk bedrijfsbezoek vermommen met wegwerpoveralls, mondkapjes, brillen en plastic handschoenen. En moest ik na elk bedrijfsbezoek douchen, waardoor mijn huid na verloop van tijd aanvoelde alsof er luxe Van Bommels van gemaakt konden worden. Als ik op een besmet bedrijf was geweest, mocht ik drie dagen niet in contact komen met dieren die voor het virus vatbaar waren. Aangezien ik net als de meeste dierenartsen thuis een beetje hobbyboer ben, had dat nogal wat consequenties voor mijn gezin en hun aandeel in de verzorging van onze veestapel. En voor het contact met hun vader of echtgenoot.

Er zijn veel overeenkomsten tussen de bestrijding van de huidige crisis en die van dierziekten toen. Ook bij dierziekten is het zaak om besmettingen zoveel mogelijk te voorkomen door kansen op overdracht te minimaliseren. Het gevolg was dat dieren niet meer vervoerd mochten worden. Ook toen werden mensen beperkt in hun bewegingsvrijheid, omdat zij de virussen bij zich konden dragen en konden overbrengen naar dieren. In het geval van aviaire influenza stierven afschuwelijk veel dieren aan deze dodelijke ziekte. Er werd constant gezocht naar de oorzaken van de verspreiding. Ging het met de wind? Hadden mensen het overgebracht? Het gaf vooral heel veel vragen, onzekerheid en angst. Net als nu.

Er is ook een duidelijk verschil met de huidige crisis. Bij een dierziektecrisis kunnen we gebruikmaken van een instrument dat net zo effectief als verschrikkelijk is. Door in een gebied rondom een besmettingshaard alle vatbare dieren te doden, werd het voor het virus onmogelijk gemaakt om zich verder uit te breidden. De logica van onze overheid om te kiezen voor een mensvriendelijker, maar wel minder effectieve methode om het coronavirus te bestrijden, snap ik volkomen.

Gerard van Eijden, dierenarts