‘Lelystad Airport kan niet, en dat was in 2007 al bekend’

PUTTEN De Samenwerkende Actiegroepen tegen Laagvliegen (SATL) hebben een boek uitgebracht met de titel ‘Schiphol regeert’. Het is een reconstructie van 13 jaar Lelystad Airport. ,,Al die tijd al weten eigenaar Schiphol en vele betrokken ambtenaren dat het openen van een overloopluchthaven voor Schiphol juridisch onhaalbaar is. Consequent houden zij hun kaken echter stijf op elkaar. De Tweede Kamer heeft al vier Kabinetten het nakijken.”

SATL dook archieven in en spitte bijna drie decennia aan Kamerstukken, amendementteksten, onderzoeken en Kamerdebatten uit. Het resultaat is ‘Schiphol regeert’. ,,Een bijzonder leesbaar boek, dat een feitelijke en toch bondige chronologie geeft van de totstandkoming van een omstreden verkeersverdelingsregeling voor Schiphol en Lelystad Airport”, aldus de SATL. ,,Het biedt een ontluisterende inkijk in de verhoudingen tussen Schiphol, ambtenaren, bewindslieden en parlement. De vraag die uiteindelijk blijft hangen: wie houdt wie hier nou eigenlijk voor de gek?”

STRATEGISCHE RESERVE In 1993 koopt de Schiphol Group het kleine vliegveld bij Lelystad als “strategische reserve”, voor het geval Schiphol zodanig doorgroeit dat deze haar capaciteitslimiet bereikt. Uiteindelijk in 2008 besluit toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings met het kersverse Aldersakkoord in de hand dat Lelystad Airport exclusief vliegverkeer over moet gaan nemen van Schiphol.

,,Wat Eurlings dan niet vertelt, is dat het ‘selectief overhevelen’ van Schiphol-verkeer naar Lelystad in strijd is met Europese mededingingsregels”, aldus de schrijvers. ,,En daar wringt de schoen. In het ‘Aldersakkoord’ heeft de Tweede Kamer deze exclusiviteit namelijk als keiharde voorwaarde opgenomen. Hiermee moet worden voorkomen dat Lelystad Airport autonoom kan groeien. Low cost-maatschappijen als RyanAir en WizzAir mogen zich van de Tweede Kamer onder geen beding vestigen met nieuwe verbindingen die helemaal niet afkomstig zijn van Schiphol.”

KAKEN OP ELKAAR Tussen 2008 en heden handhaaft de Tweede Kamer in meerdere aangenomen moties de exclusiviteit van Lelystad Airport voor uitgeplaatst Schiphol-verkeer. ,,Steeds weer knikken de achtereenvolgende minister en staatssecretarissen Eurlings, Atsma en Mansveld instemmend toe. Staatssecretaris Mansveld geeft in 2015 het sein voor de aanleg van Lelystad Airport, die uiteindelijk in 2018 wordt afgerond.”

,,Al die tijd al beseffen Haagse ambtenaren én de top van Schiphol dat Lelystad Airport zonder het toestaan van autonome groei helemaal niet open kan”, aldus de schrijvers. ,,Zij houden de kaken echter stijf op elkaar. Willens en wetens zetten zij de ontwikkeling van het vliegveld door, óók als in 2009 uit een rapport van LVNL blijkt dat het luchtruim boven Lelystad Airport ongeschikt is voor het accommoderen van grote commerciële luchtvaart. Anno 2020 is door het ministerie en Schiphol meer dan 90 miljoen euro aan gemeenschapsgeld is geïnvesteerd in een luchtvaart-technisch en juridisch onhaalbaar project.”

PATSTELLING In 2018 is het minister Cora van Nieuwenhuizen die uiteindelijk het deksel op haar neus krijgt. ,,Wat juristen al langer vreesden, en ambtenaren en de Schiphol-top altijd al wisten, wordt bewaarheid. Exclusieve overheveling van Schiphol-vluchten naar Lelystad is verboden, stelt de Europese Commissie. En dan is het stil in Den Haag. De ambtenaren van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de top van de Schiphol Group blijken de Tweede Kamer er jaren lang in te hebben geluisd.”

Ongemakkelijke vragen dringen zich volgens de SATL bij de lezer op. ,,Wát wisten de verantwoordelijke ministers en staatssecretarissen? Realiseerden zij zich dat het Aldersakkoord in flagrante strijd is met het Europese mededingingsrecht? En zo ja, waarom stemden zij dan tóch in met het aanvragen van vergunningen en de aanleg van een startbaan en terminal? En, last but not least, waarom zwegen zij stuk voor stuk en ten overstaan van de voltallige Tweede Kamer over de onmogelijkheid van selectiviteit?”

,,Wat nu rest is een politieke patstelling die zijn weerga niet kent. Na jaren debat, discussie en honderd miljoen aan belastinggeld, zit Lelystad Airport klem tussen Tweede Kamer en EU. En dat was in 2007 exact de voorspelling.”

‘Schiphol regeert’ - door Samenwerkende Actiegroepen tegen Laagvliegen (SATL). ISBN 978-90-813219-5-2. Verkrijgbaar via www.satl-lelystad.nl/schiphol-regeert