Wie kan het verdriet en het leed peilen?

2 september 2009 om 00:00 Nieuws

Aan het winnen van een belangrijke journalistieke prijs zitten altijd twee kanten. De prijs wordt meestal toegekend voor een bijzondere journalistieke prestatie. Maar die journalistieke prestatie is meestal gekoppeld aan minder plezierige gebeurtenissen. De winnende foto’s in de World Press Photowedstrijd zijn meestal hartverscheurende beelden van schrijnende situaties in de wereld. Niettemin wordt hier belang aan gehecht, omdat zonder de voortdurende aandacht van journalisten die situaties buiten de aandacht blijven.

PUTTEN – Vorige week werd het proces in wat de Putter Moordzaak is gaan heten, voortgezet. Het Openbaar Ministerie eiste die dag een gevangenisstraf van 15 jaar tegen de verdachte van de verkrachting van en de moord op de Puttense Christel Ambrosius in 1994. Op diezelfde dag kreeg ook de moeder van Christel gelegenheid in het openbaar haar licht op de zaak te laten schijnen. En dat liep uit op een lange veroordeling van de pers in het algemeen en misdaadverslaggever Peter R. de Vries in het bijzonder. Ook de plaatselijke pers betrok ze in haar beschuldiging. Peter R. de Vries zou zelfs ‘de plaatselijke pers beheersen.’

door Henk Brinkman

Persprijs

De Puttenaer won een belangrijke persprijs met artikelen over de Putter Moordzaak, die in 2008 in deze krant verschenen na de arrestatie van Ron P. Een zaak die diep ingrijpt in het dorpsleven van Putten en heftige emoties oproept bij alle betrokkenen. Bij Herman du Bois en Wilco Viets die jarenlang ten onrechte in de gevangenis hebben gezeten, na een proces waarin Justitie fout op fout stapelde. Maar ook bij de moeder van de vermoorde Christel Ambrosius, Marijke Simon.

In een lange rede voor de rechtbank, beschuldigde zij de pers ervan haar jarenlang genadeloos te hebben achtervolgd. Op het gevaar af haar verkeerd te citeren, heeft zij volgens de Telegraaf gezegd: ,,Er is een stroom artikelen verschenen waarin de gevoelens van de nabestaanden hoegenaamd geen rol spelen en de auteurs zich niet gehinderd voelen door enige menselijke of zelfs maar journalistieke integriteit.”

Haar woede richt zich vooral op misdaadjournalist Peter R. de Vries, die zich jarenlang heeft ingezet voor heropening van het proces, omdat hij ervan overtuigd was dat er twee onschuldigen waren veroordeeld. Ook zou hij de ,,plaatselijke pers beheersen.”

Peter R. de Vries kan uitstekend voor zichzelf spreken en heeft dat ook al gedaan in het tv-programma van Knevel & Van de Brink. Dat De Vries ook de plaatselijke pers beheerst, is een misvatting. De redactie van de Puttenaer heeft hem gevraagd zijn visie op de hele zaak te geven. Niet andersom. De redactie heeft dat gedaan omdat juist hij, door zijn aanhoudende journalistieke speuren, een gerechtelijke dwaling van formaat aan de kaak heeft gesteld. De arrestatie van Ron P. was een kroon op zijn werk. Dat bij het zoeken naar de waarheid tekens weer de meest intieme details van de moord in beeld kwamen, is dan onvermijdelijk. Tegelijkertijd is dat voor de nabestaanden gruwelijk en pijnlijk. Iedere keer weer wordt dan een wond opengereten. Niemand zal dat bestrijden.

Andere waarheid

In deze zaak is nog een andere waarheid. De waarheid van Herman du Bois en Wilco Viets. Ook zij zijn inwoners van Putten en ook zij werden iedere keer weer herinnerd aan de pijn onschuldig te zijn veroordeeld. En toen de burgemeester van Putten zuinigjes opmerkte dat zij vrij waren gesproken ‘bij gebrek aan bewijs’, heeft deze krant daar kritisch op gereageerd, omdat het arrest van het gerechtshof in Leeuwarden duidelijk maakt dat deze twee verdachten het niet gedaan konden hebben. Het arrest lezend, kun je tot geen andere conclusie komen. Daarom heeft deze krant daar kritisch over geschreven. De burgemeester is een burgemeester van alle Puttenaren, óók van Du Bois en Viets.

Radioprogramma

In het NCRV-radioprogramma Stand.café, waar de redactie van De Putttenaer te gast was, heb ik vorige week opgemerkt, dat het verdriet en de pijn van Marijke Simon niet te peilen zijn. Ik zal haar daarom niet veroordelen. Maar in je pijn en verdriet, kun je soms onjuiste dingen zeggen. Dat was het geval toen Marijke Simon over Herman du Bois en Wilco Viets opmerkte dat zij ruimschoots schadeloos zijn gesteld met het geld dat zij als compensatie kregen voor hun onterechte gevangenschap, maar dat zij indertijd wel hun handtekening onder een bekentenis hadden gezet. Justitie had haar voor deze uitglijder moeten behoeden.

Wie de zaak heeft gevolgd, weet dat die zogenaamde bekentenissen niets waard waren. Oud-commissaris van politie Blaauw heeft dat aangetoond. Onder de immense druk van Justitie zouden de twee ongeveer alles hebben bekend en getekend wat hen zou zijn voorgelegd. Maar dat kun je geen bekentenissen noemen.

Onschuldige veroordeelden

Bovendien, wie kan de pijn en het leed peilen van deze twee onschuldig veroordeelden?

Daarom was het journalistiek speuren naar de ware toedracht van deze gruwelijke moord noodzakelijk. Pijnlijk noodzakelijk. Dat daarbij de gruwelijke details steeds weer in beeld kwamen, was even pijnlijk als noodzakelijk. Want ik geloof niet dat ook maar iemand zou willen dat twee mensen hun hele leven moeten blijven vechten tegen hen aangedaan onrecht. Ook Marijke Simon zal dat niet willen. Zij is als geen ander in staat, die pijn te peilen.

De Putter Moordzaak kent eigenlijk alleen maar slachtoffers. Marijke Simon in de eerste plaats. Haar dochter is vermoord, haar leven is verwoest en ze heeft, door de blunders van Justitie en politie, nooit de gelegenheid gekregen haar verdriet te verwerken.

Maar ook Herman du Bois en Wilco Viets en hun gezinnen. Ook hun leven is verwoest en heel lang heeft, tot er een nieuwe verdachte werd opgepakt, aan hen de geur gekleefd, dat zij er ,,wel bij betrokken zouden zijn”.

Maar ook de dorpsgemeenschap is jarenlang verscheurd geweest door deze zaak. Het is te hopen dat daaraan een eind kan komen door een gerechtelijke uitspraak, waardoor alle betrokkenen eindelijk hun verdriet kunnen verwerken en kunnen trachten de brokstukken van hun leven bij elkaar te rapen en dit achter zich kunnen laten.