Putten krijgt ‘struikelstenen’ voor joodse slachtoffers

PUTTEN De gemeente Putten legt twaalf Stolpersteine (’struikelstenen’) bij vier panden waar in totaal twaalf joodse inwoners tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn weggevoerd. Elf van hen werden vermoord in concentratiekamp Auschwitz, de twaalfde kwam om het leven op een onbekende plek in Midden-Europa.

Een dertiende Stolperstein komt te liggen op landgoed De Vanenburg als herinnering aan de slachtoffers van het voormalige werkkamp op die plek. Het gaat om kubusvormige betonnen stenen van tien bij tien centimeter met een messing bovenplaat, waarin een tekst wordt gegraveerd. 

Initiatiefnemer voor dit project voor slachtoffers van het nationaal-socialisme in Europa is de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Alleen al in Nederland liggen inmiddels vele duizenden van deze gedenkstenen. 

BREED OMARMD Het Puttense college heeft besloten om 2.500 euro beschikbaar te stellen voor de lokale Stolpersteine. Een verzoek daarvoor was in februari 2020 gedaan door de familie Meijer, nabestaande van twee van de twaalf joods slachtoffers.

,,Deze aanvraag is inmiddels breed omarmd door verschillende mensen en organisaties in Putten’’, meldt het college in een brief aan de gemeenteraad. ,,De heer Evert de Graaf en Stichting Samen Verder Putten hebben de afgelopen maanden de nodige voorbereidingen getroffen. Zo zijn de verhalen achter de weggevoerde personen onderzocht en is toestemming gevraagd aan de huidige bewoners van de betreffende woningen/adressen. De verhalen achter de namen krijgen een plaats binnen Het Verhaal van Putten.’’

ONDERHOUD EN ADOPTIE De twaalf Stolpersteine voor joodse slachtoffers komen te liggen bij de Harderwijkerstraat 85 (zeven stuks), Grieteweg 10 (twee), Stationsstraat 82 (twee) en Dorpsstraat 42 (één).

De gedenkstenen krijgen een plek in het trottoir of in de weg. ,,Dit is in de openbare ruimte en dat vraagt bijzondere aandacht voor het onderhoud’’, aldus burgemeester en wethouders. Het college denkt aan het inschakelen van vrijwilligers of het adopteren van stenen door scholen of klassen. ,,Het vinden van voldoende vrijwilligers en/of scholen lijkt geen probleem. Landelijk is er op 4 mei een poetsdag voor Stolpersteine.’’

NAMENLIJST Tijdens het project Levenslicht in januari 2020 (vanwege 75 jaar bevrijding) hing er in het gemeentehuis een namenlijst met Puttense slachtoffers van de Holocaust. ,,Daarop stonden negentien namen’’, aldus het college. ,,Op een later moment volgt waarschijnlijk een aanvraag voor de overige namen. Dit vraagt echter nader onderzoek.’’

Het college benadrukt het belang van Stolpersteine. ,,Daarover wordt wel gezegd: ‘Men valt niet over de struikelstenen, je struikelt met je hoofd en met je hart’. De Stolpersteine brengen ook dit deel van de Puttense geschiedenis op een persoonlijke wijze tot leven. Het biedt ook volop mogelijkheden om aansluiting te vinden binnen het onderwijs door (gast)lessen en adoptie van stenen.’’

TWAALF STOLPERSTEINE - TWAALF NAMEN

Harderwijkerstraat 91: 
Arthur Meijer (geboren 3 september 1874, Trebur, Duitsland - overleden 5 februari 1943, Auschwitz).
Helene Meijer (geboren Cohen, geboren 24 juni 1879, Endenich (nu: Bonn), Duitsland - overleden 5 februari 1943, Auschwitz).
Erich Feilchenfeld (geboren 23 december 1887, Keulen, Duitsland - overleden 27 november 1942, Auschwitz).
Jeanette Sara Feilchenfeld (geboren Herzfeld, geboren 24 maart 1866, Dortmund, Duitsland - overleden 27 november 1942, Auschwitz).
Anna de Rooij (geboren Polak, geboren 22 april 1886, Sleen, Drenthe - 3 december 1942, Auschwitz).
Hartog de Rooij (geboren 9 april 1887, Nijkerk - overleden 26 oktober 1942, Auschwitz).
Ephraim de Rooij (geboren 24 oktober 1920, Nijkerk - overleden 31 maart 1944 in Midden-Europa).

Grieteweg 10: 
Julius Breitbarth (geboren 11 januari 1869, Ujest, Silezië (nu: Ujazd, Polen) - overleden 21 januari 1943, Auschwitz).
Lazarus Israël (geboren 28 augustus 1893, Groningen - overleden 21 januari 1943, Auschwitz).

Stationsstraat 82:
Betje van Hasselt (geboren Van Geuns, geboren 31 december 1880, Groningen - overleden 27 november 1942, Auschwitz).
Louis van Hasselt (geboren 16 oktober 1879, Groningen - overleden 27 november 1942, Auschwitz).

Dorpsstraat 42:
Jacob de Hartogh (geboren 20 december 1859, Putten - overleden 28 januari 1944, Auschwitz).