De Puttenaren werkten zij aan zij met Ladelunders.
De Puttenaren werkten zij aan zij met Ladelunders. Stichting Samen Verder Putten

Tuin van Ontmoeting klaar: 'Fenomenaal wat we hier neerzetten'

6 oktober 2018 om 08:40 lokaal

PUTTEN De stichting Samen Verder Putten is wederom naar Ladelund afgereisd om de Tuin van Ontmoeting af te maken. De Tuin van Ontmoeting is gelegen voor de negen massagraven waar een groot aantal weggevoerden na de Razzia in Putten op 1 oktober 1944 begraven ligt. De Puttenaren werden als vergeldingsactie na een aanslag op officieren op de Oldenallerbrug in Putten door de SS en de Wehrmacht op transport gezet naar Amersfoort.

Hierna werden ze doorgevoerd naar concentratiekamp Neuengamme waar het motto ‘vernichtung durch arbeit’ was, vernietiging door arbeid. Iets wat in buitenkamp Ladelund aan de orde van de dag was. Toen de weggevoerden in Ladelund aankwamen moesten ze tankvallen graven voor de bezetter tegen een mogelijke invasie van de geallieerden vanuit het noorden.

In november 1944 waren de omstandigheden in het kamp erg slecht. Gevangenen hadden dunne kleding aan en kapotte schoenen en velen waren ziek. In de zes weken dat het kamp bestond overleden driehonderd van de tweeduizend gevangenen.

TUIN De groep Puttenaren werkte zij aan zij met Ladelunders aan een tuin waar de nabestaanden van de overledenen elkaar kunnen ontmoeten en waar nieuwe generaties kunnen leren van de oorlog. Michel Kooij, voorzitter van de stichting reisde woensdag via concentratiekamp Neuengamme met de groep naar Ladelund.: ,,Als ik terugkijk op ons bezoek, was het fantastisch, ik heb er bijna geen woorden voor. Op zaterdag zijn we met de hele groep vanuit de tuin naar het kampterrein gewandeld. Het was een bezegeling van wat we hier aan het doen waren. We hebben samen even stil kunnen staan bij de overledenen.”

Tot zaterdagavond buffelde de groep door. ,,Iedereen was kapot.” Op zondagochtend werd de opening van de tuin verricht. ,,We hebben een speciale vuurkorf laten aansteken door een kleinzoon van pastoor Richter. De opening was onderdeel van de kerkdienst. Wij als Puttenaren hebben het lied 'We will meet again’ gezongen waarna we ons verspreid hebben onder de Duitsers om het lied samen verder te zingen. Wij vinden dat we als gemeenschappelijk geallieerden één gemeenschappelijke vijand hebben in het Nationaal Socialisme.”

Vanuit Putten was wethouder Gerrit Priem aanwezig. ,,Er waren nog tien Puttenaren uit Putten overgekomen speciaal voor de opening. In de lente wordt het veld verder ingezaaid met wilde veldbloemen. Kooij: ,,Er worden plannen gesmeed om in april met een grote groep terug te gaan om de puntjes op de i te zetten. Dan worden er lampen aangesloten en wordt de bestrating aangelegd. Het project is nu voor 95 procent af. Voor het mooie zichtwerk gaan we nog een keer terug.”

JAARLIJKS De stichting wil jaarlijks terugkeren naar Ladelund om de tuin te onderhouden. Eefje van den Berg-Bakker werkte gedurende het weekend vooral in de catering. ,,De familie van mijn moeder is weggevoerd, tien mannen in totaal. Twee neven, twee zwagers en zes zonen van mijn opa. Mijn grootvader ligt in Neuengamme begraven, in Ladelund liggen mijn ooms. Het is heel bijzonder dat ik in Ladelund kon helpen aan de Tuin van Ontmoeting. Toen er wat minder te doen was in de keuken ben ik gaan helpen in de tuin waar ik heideplantjes uit Putten op het graf van mijn ooms heb mogen zetten. Mijn oma en mijn moeder leven niet meer, dus het is mooi dat ik dit voor hen heb kunnen doen.”

Jetty Polhoud deed jaren geleden mee aan de Putten-Ladelund loop waarbij een grote groep Puttenaren naar Ladelund renden. ,,Ik was mee als vrijwilliger omdat ik het het heel erg belangrijk vind dat mijn kinderen betrokken worden bij wat er in de oorlog is gebeurd met hun oudooms.” De schoonvader van Jetty was met zijn vijftien jaar te jong om opgepakt te worden tijdens de razzia. Zijn broers werden echter wel de dood ingejaagd. ,,De ouders van mijn schoonvader kregen brieven thuis van de koningin dat ze omgekomen waren. Mijn schoonvader is na de oorlog nog jaren bezig geweest om informatie over zijn broers te vinden.”

GASTVRIJ Naast veel nabestaanden zijn er ook Puttenaren meegegaan die geen directe band hebben met de omgekomen Puttenaren. ,,Ik kom uit Aalsmeer. Toen ik over het project hoorde heb ik mijzelf meteen aangemeld. Ik had al over de razzia gehoord toen. Ik vind het heel bijzonder dat ik hierbij betrokken word. We zijn gastvrij opgenomen in Duitse gezinnen.”

Ladelunder Sighard Baumgart is voorzitter van de kerkenraad van de St. Petrikirche. Hij is blij met de inzet van zowel de Ladelundse bevolking als de Puttenaren: ,,Het is werkelijk fenomenaal wat we hier met z’n allen neerzetten. Alle mensen die hier aan het werk zijn, zijn ondergebracht bij een gastgezin waar echte vriendschappen zijn ontstaan. We zien de Tuin van Ontmoeting dan ook als een plek waar een zaadje wordt geplant waar hopelijk positieve planten uit zullen komen.”

Voor het vervolmaken van de tuin en nieuwe projecten zijn er nog giften nodig.

Meer op www.stichtingsamenverderputten.nl.

De opening van de Tuin van Ontmoeting.
Bart Belterman
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie